Ciri-ciri masyarakat maritim di Portugal

CIRI-CIRI MASYARAKAT MARITIM DI PORTUGAL PADA ABAD KE-16 HINGGA KE-17.

Masyarakat maritim merujuk kepada masyarakat yang kegiatan ekonominya berpusatkan kelautan serta pusat pemerintahan kebiasaannya bertapak di kawasan pesisiran pantai. Berhubung dengan masyarakat di Portugal, sesuai dengan keadaan fizikal Portugal yang dikelilingi laut serta terhadnya tanah untuk aktiviti pertanian, maka tidak hairanlah masyarakat ini lebih terdedah kepada aktiviti maritim apatah lagi turut mendapat galakan daripada pemerintah sejak abad ke-14 Masihi.

Antara ciri-ciri masyarakat maritim di Portugal ialah masyarakat ini merupakan perintis kepada aktiviti maritim di Eropah terutama dalam bidang pelayaran jarak jauh dan membuka peluang perdagangan dengan kawasan di luar Eropah. Usaha-usaha pelayaran telah dilakukan sepanjang abad ke-15 hingga abad ke-16 untuk meneroka jalan laut ke Timur. Portugal berjaya menjadi kuasa Barat yang pertama menjelajah dunia yang belum diketahui kerana tiada persaingan dari negara-negara Eropah yang lain . Kejayaan bangsa Portugis menjadi inspirasi kepada bangsa -bangsa Eropah yang lain seperti Sepanyol, Belanda, British dan Perancis untuk melakukan aktiviti pelayaran ke timur dan dunia baharu. Putera Henry telah menubuhkan sebuah akademi maritim dengan tenaga pengajarnya terdiri daripada pelayar-pelayar bangsa Itali yang mahir dalam ilmu geografi dan pelayaran. Kejayaan Bartholomew Diaz dan Vasco da Gama dalam aktiviti pelayarannya telah mendorong penjelajahan dan penerokaan yang jauh dilakukan oleh tokoh-tokoh lain seperti Alfonso de Albuquerque, Francisco de Almeida dan Pedro Cabral.

Masyarakat maritim Portugal juga menjalankan kegiatan perdagangan antarabangsa dengan kawasan Afrika, Asia dan Amerika. Pada permulaan abad ke-16, kapal-kapal Portugis sentiasa belayar ke Timur Jauh melalui Tanjung Pengharapan dan kembali semula dengan muatan rempah , sutera, dan batu permata yang berharga. Saudagar-saudagar Portugal telah mendirikan pangkalan perdagangan di Ceylon, Maluku, Sumatera, dan Jawa bagi memonopoli bahan-bahan mentah yang berharga khususnya rempah. Pada tahun 1517 pula, pedagang Portugal telah berjaya sampai di pelabuhan Canton. Sementara pada 1542, pedagang Portugis telah berjaya sampai di Jepun. Seterusnya, penguasaan perdagangan di Lautan Atlantik bermula pada tahun 1500, kapal dagangan dari India telah sampai di Brazil bagi membolehkan saudagar Portugal menguasai kayu-kayan ,bahan pencelup dan emas. Masyarakat maritim di Portugal menjalankan dasar monopoli dalam aktiviti perdagangan terutama dalam perdagangan emas ,gading, dan hamba di Afrika , rempah di Asia Tenggara dan barangan mewah seperti tembikar dan sutera di Timur Jauh.

Ciri seterusnya ialah masyarakat di sini mempunyai kepakaran membina kapal-kapal yang efektif dipanggil Caravel hasil teknologi yang diambil daripada orang-orang Arab. Kapal tersebut dilengkapi dengan layar berbentuk segi tiga dan segi empat yang membolehkannya belayar dalam jarak yang jauh. Mereka juga mempunyai kemahiran ,membina kapal -kapal bersaiz besar yang dikenali sebagai Carracks yang mampu mengangkut muatan yang lebih banyak. Kepakaran dalam ilmu pelayaran yang terdapat pada pelaut dan pedagang Portugis ialah hasil daripada penubuhan Akademi Pelayaran di Sagres. Pelaut-pelaut Portugis juga memiliki pengalaman luas dalam bidang pelayaran dalam kalangan Portugis terbukti kerana mereka telah belayar di lautan sebelum abad ke-15 lagi. Mereka juga mempunyai kelengkapan pelayaran yang baik seperti peta, kompas magnetik, astrolab untuk menentukan longitud serta senjata api seperti senapang dan meriam bagi menghadapi ancaman lanun dan musuh-musuh di lautan yang membolehkan mereka belayar di lautan luas dan selamat.

Selain berdagang, mereka juga memonopoli bahan-bahan mentah , di samping menjelajah dan meneroka sesebuah kawasan. Masyarakat maritim di sini juga menyampaikan tanggungjawab agama dengan bertindak menyebar agama Kristian di sepanjang jalan laut yang mereka terokai. Pelayar-pelayar Portugis didorong oleh semangat untuk menyayingi agama Islam di Timur. Mereka mendirikan salib di setiap pantai yang mereka singgah dan menyebarkan agama Kristian kepada penduduk tempatan sama ada secara aman mahupun secara paksaan. Mereka ingin menguasai jalan-jalan perdagangan orang Islam  untuk mendapatkan barangan dari Timur yang memberi gambaran seolah-olah ingin meneruskan Perang Salib di dunia sebelah Timur.

Kesimpulannya, kejayaan dalam aktiviti maritim nukan sahaja membolehkan Portugal menguasai jalan perdagangan sehingga ibu kotanya,Lisbon dapat mengambil alih peranan Venice, malah kejayaan membentuk koloni-koloni telah membawa kepada pembentukan empayar perdagangan yang begitu luas merangkumi benua Asia , Afrika dan Amerika Selatan.